 | ||
| daquòs 1 |
Aquò es un
aplech que servissiá per sagnar, escaumar, rasclar e atrocinar lo porcèl, se
sòna un trèlh.
Sus aquel trèlh,
virat al revèrs, caliá alongar lo porcèl sul costat.
Quatre a sièis
personas lo mantenián amb fermesa, per dire que s’escapèsse pas o que boleguèsse
pas tròp. La persona que teniá la pata de d’avant, qu’èra pas pausada sul trèlh,
deviá en mai d’aquò la tirar en rè per plan desgatjar la garganta del porcèl
pr’amor que lo sagnaire o posquèsse tugar d’un còp a l’endrech apropriat amb
lo cotèl sagnador.
La sang que
rajava dins una grasala pausada pel sòl, èra barrejat sens relambi per pas que
se calhèsse ; se que non se podriá pas faire de bodins.
Tre que la sang
aviá acabat de rajar, se pausava lo porcèl pel sòl, del temps que d’unas
personas viravan lo trèlh sul costat, per i poder far engulhar mai aisidament
lo pòrcel mòrt.
Caliá pas
doblidar de plaçar doas cadenas al fons del trèlh per poder saquejar lo porcèl
al dintre.
Un còp lo trèlh
virat cap al cèl, d’en primièr caliá asagar lo porcèl amb d’aiga freja, puèi
amb d’aiga que risiá (fremissenta), mas pas bolhanta, se que non la codena seriá estada rostida e se podriá pas mai
levar las sedas.
Alara , amb de
rasclas se trasiá las sedas.
Puèi tre aquel trabalh acabat, caliá soslevar lo porcèl amb l'ajuda de las cadenassas per lo melhor far ripar sus una cleda, que d'aquel temps, qualqu'un butava en plaça sul trèlh, qu'aital lo porcèl seriá mai a posita per l'abocinar
Un còp espatarat
sul ventre, caliá trencar lo cap, puèi far una copadura que partissiá del ras
del baticòl duscas a lo coa en plan
ségre lo trinquet (rastèl de l’esquina).
De notar pasmens
que segon los cantons, lo pòrcel podiá èsser pausat d’esquina o penjat a una
escala per l’atrocinar, e doncas la copadura se fasiá alara pel ventre.
Tre que las
tripas èran sortidas, las femnas las anavan netejar al riu a l’aiga
freja, d’aquel temps los òmes contunhavan d’atrocinar lo porcèl.
 | ||||||||
| daquòs 2 |
Aquela planta grassa que ne’n coneissi pas lo nom
vertadièr en occitan, mas que deu èsser pasmens una varietat de barbajòl, a lo
poder de far desaparéisser las verrugas.
Es pas una
farcejada, o podètz ensajar s’avètz de verrugas.
Vaquí cossí cal
far :
D’en primièr,
cal prene una fuèlha d’aquela planta.
D’en segond, cal
delicatament traire la pichòta pèl transparenta que i a sus aquela fuèlha.
D’en tresen cal
plaçar aquela fuèlha sus la verruga del costat ont i a pas mai la pèl transparenta e estropar lo tot amb un pensament, per melhor servar aquela fuèlha pelada de la planta sus la verruga pendent la nuèch tota.
D’en quatren, lendeman cal levar
lo pensament, mas sens bolegar la fuèlh pausada sus la verruga.
Per acabar cal
meninosament traire verticalament aquela fuèlha, e normalament i aurà estacat una
mena de fial blanc que sortirà de la
verruga a flor e a mesura que tirarètz, totjorn delicatament per pas lo
trencar.
Aquel fial es en
fach la rasiga de la verruga, se
l’operacion se debana sens copar aquela rasiga, la verruga vendrà pas mai, se
que non caldrà tornar començar lo tractament fins a l’extraccion completa
de la rasiga de la verruga.
 |
| daquòs 3 |
 | |||||
| daquòs 3 |
Aquel aplech servís per amassar las figas mai aisidament
sens montar sus una escala quand la figuièra es nauta.
Un còp aquel aplech margat pro
long, cal copar lo pecol de la figa en lo plaçar entre doas encrenas e coma aquò la figa tombarà al
dintre de la copèla. Demorarà pas qu’a la davalar per la pausar dins una desca.
En mai d’aquò cal apondre
qu’aquel biais de far evita d’aver d’allergias. D’efièch, las fuèlhas de las
figuièras son fòrça urticantas e lo latèx que raja tanben, mas dins una
proporcion mendre.
D’unas personas mai sensiblas se
devon de cargar de gants per defugir tot contacte amb aquelas matèrias
urticantas.
Coneissi pas lo nom occitan
d’aquel aplech, mas benlèu que li podem dire amassa-figas.
De notar qu’existís mai de dos mila espècias de
figuièras dins lo mond demest las qualas
sèt cents son domesticadas. | |
| daquòs 4 |
 | |
| daquòs 4 |
Aquí avèm los
apleches que se’n servissiá lo dalhaire per afilar la dalha.
A l’ensemble li
dison « las fargas » e se compausa del martèl per picar la dalha e de
l’enclutge, ont se pausa la dalha per la poder afilar quand trenca pas mai coma
cal.
D’en primièr lo
dalhaire planta l’enclutge dins lo sòl en tustar amb lo costat bèl del martèl
sus
relaisset que
reganha ; mas almens pas sus la cima, qu’ela servís d’enclutge per picar
la dalha.
De notar los
quatre arrestadors redonds que son prevists per plan estabilisar aquel enclutge
tre que son en contacte amb lo sòl. Mas sus aquela fòto son pas enfonsats
d’afons per melhor véser cossí es
fargada l’enclutge e melhor comprene cossí s’emplega.
Un còp
l’enclutge en plaça, cal pausar lo fial de la dalha sus la cima estrecha e i
tustar dessús doçamenton e d’un biais regular amb lo costat fin del martèl en
anar del talon duscas a poncha de la dalha.
Es pas un
trabalh aisit de far, cal saupre tuscar coma se deu per plan afilar una dalha.
L’expression « aquí es lo picar de la dalha »
que significa « aquí es lo moment important» o mòstra plan.
 | ||||
| daquòs 5 |
Aquò es una mena d’aplech que
servissiá a l’encòp de lampesa e de rescaud de secors e que s’utilisava abans
que i aguèsse l’electricitat dins los ostals. Pendent la Segonda Guèrra mondiala èra encara utilisat.
Caliá i botar de petròli de cremar al dintre coma dins
las lampesas.
Normalament i aviá un margue per melhor téner aquel
d’aquòs e se poder desplaçar aisidament, mas coma èra tot cussonat s’es copat e
se vei pas mai que que lo cilindre ont èra plantat.
Coneissi pas lo nom occitan d’aquel aplech, mas se pòt
dire qu’es lo davancièr de la lampesa e del rescaud d’atendament de gas de
l’ora d’ara.
